Hoe verloopt de echografie van het eerste trimester?

Waar dient het voor?

De echografie van het eerste trimester: deze eerste echo wordt uitgevoerd rond de tiende week van je zwangerschap. Er wordt vaak reikhalzend naar uitgekeken. En dat is niet meer dan normaal. Het gaat immers om de eerste ‘ontmoeting’ met je baby, nog voor je hem voelt bewegen of je buik boller wordt. Het is ook een belangrijk controleonderzoek tijdens de zwangerschap.

Waaruit bestaat de eerste echografie?

---

Ultrasone geluidsgolven

Bij de eerste zwangerschapsecho wordt een transducer gebruikt die bedekt is met een speciale gel. De transducer wordt op de buik gehouden of in de vagina ingebracht (in dat geval is hij bedekt met een soort condoom). De transducer vormt geen gevaar voor jou en je kind. Hij maakt geen gebruik van röntgenstralen, maar van ultrasone geluidsgolven, wat gebaseerd is op de radartechniek. Op het beeldscherm zie je verschillende tinten grijs verschijnen. De kleur hangt af van de weefseldichtheid: vloeistoffen zijn zwart, botten en vet zijn wit, en de organen zijn grijs.

Een medisch onderzoek

De echografie van het eerste trimester wordt uitgevoerd door een specialist of een verloskundige en vereist concentratie en waakzaamheid. Daarom zegt de specialist tijdens het onderzoek niet veel. Pas na het onderzoek zal hij zijn bevindingen met jou delen en het medisch verslag overhandigen. De echografie kan op aanvraag worden opgenomen om er een video van te maken, maar alleen als de arts akkoord gaat. Wees gerust: de ouders gaan altijd naar huis met echofoto’s van de baby!

Wat wordt er bij de eerste echo onderzocht?

---

Het aantal embryo’s

Je ziet de baby op het scherm verschijnen en bewegen: dit maakt het mogelijk om te beoordelen of de zwangerschap goed verloopt. Het aantal embryo’s wordt nu geteld. Als het om een tweeling gaat, worden de membranen (vruchtvliezen) onderzocht. Er wordt nagegaan of de embryo’s in één vruchtzak zitten – wat meer risico inhoudt voor de baby’s – of in verschillende vruchtzakken.

Een bevallingsdatum

De volgende stap is het berekenen van de zwangerschapsduur door de kruin-romplengte van je baby te meten. Zo kan de arts de geschatte bevallingsdatum berekenen, met een marge van 4 dagen. Deze datum wordt alleen gewijzigd als er een week verschil is met de leeftijd die eerder door de arts werd berekend, afhankelijk van de datum van de laatste menstruatie.

Eventuele afwijkingen

De arts onderzoekt de baby orgaan per orgaan: hoofd, buik, ledematen en hartslag. Sommige ernstige afwijkingen kunnen al bij de echografie van het eerste trimester worden vastgesteld. Maar in een populatie zonder specifieke risicofactoren wordt maar 63% van de afwijkingen tijdens de eerste echo opgespoord.

Er wordt ook een bijzondere meting uitgevoerd: de nekplooimeting. Deze donkere zone op het scherm, in de nek van de baby, verdwijnt op het einde van de derde zwangerschapsmaand. Is de nekplooi groter dan of gelijk aan 3 mm, dan kan dit wijzen op een chromosoomafwijking (meestal het syndroom van Down, maar soms ook Trisomie 18 of Trisomie 13). Met de nekplooimeting wordt 70% van de Downsyndroomgevallen opgespoord. Er wordt dan een chromosoomonderzoek (karyogram) voorgesteld om een beter inzicht te krijgen. Maar als een foetus met een verdikte nekplooi toch normale chromosomen heeft, kan dit een teken zijn van een hartafwijking. Het wordt dan aanbevolen om in het tweede trimester een onderzoek te laten uitvoeren door een specialist in foetale cardiologie.

Antwoorden op je vragen

---

Welke voorzorgsmaatregelen moet je nemen vóór de echografie van het eerste trimester?

Een volle blaas is meestal niet nodig, maar het hangt af van de echoscopist die het onderzoek uitvoert. Vraag dit op voorhand even na bij het medisch secretariaat. Smeer geen crème, olie of gel op je buik gedurende de week die aan de echo voorafgaat, omdat deze producten de verspreiding van ultrasone geluidsgolven tegengaan. Het onderzoek moet dan opnieuw worden uitgevoerd.

Ik wil de baby aan mijn dochter laten zien, kan dat?

De aanwezigheid van jonge kinderen bij de echografie van het eerste trimester wordt afgeraden. Jonge kinderen kunnen bang worden als ze hun mama in het donker zien liggen, en de ouders moeten hun aandacht verdelen tussen hun kind, het scherm en de uitleg van de arts. Tot slot heeft de echoscopist een rustige omgeving nodig om zich te kunnen concentreren op het onderzoek.